Avrupa Birliği’nin ilaç düzenleyicisi Avrupa İlaç Ajansı’nın (EMA) aşı stratejisinden sorumlu yetkilisi Marco Cavaleri “Tünelin sonundaki ışığa ne zaman ulaşacağız?” sorusunu yanıtlarken “Bunu bilmiyoruz ama önemli olan ve gördüğümüz şey, virüsün daha endemik hale geldiği. Ancak şu anda endemi durumuna geldiğimizi söyleyemeyiz. Koronavirüs şu anda hala pandemik virüs gibi davranıyor. Bunu Omicron kaynaklı acil vakalar bize gösteriyor” dedi. Cavalari’nin koronavirüs için pandemiden endemiye dönebilme ihtimalini gündeme getirmesiyle birlikte endemi terimi araştırılmaya başladı. Peki Endemi ne demek? Endeminin pandemiden farkı nedir? (Omicron belirtileri başlıklı yazı da ilginizi çekebilir)
ENDEMİ NEDİR? *
Sağlık Bakanlığı’nın sitesinde yer alan bilgilere göre endemi; Bir enfeksiyon etkeninin veya hastalığın belirli bir coğrafyada veya toplulukta sürekli görülmesi durumudur. O bölgede veya toplumda hastalığın alışılmış bir prevalans hızının olması da genellikle endemik olduğu anlamına gelir. Endemi, andemik olarak da anılır. Bakanlık şu örneği de veriyor: Tüberküloz (verem) ülkemizde endemik olarak görülen hastalıklardan biridir.
Peki, endemik nedir? Endemik kelimesi ise alanları belirli bir ülke veya bölgeye ait, yerel, ender ve çok ender bulunan türler olarak tanımlanmaktadır… Endemik kelimesi etimolojik olarak Latince endemos (indigenous) kelimesinden gelir ve “yerli” anlamında kullanılır.
PANDEMİ NEDİR? *
Peki pandemi nedir? Pandemi ise endemiden farklı olarak bir kıta hatta tüm dünya yüzeyi gibi çok geniş bir alanda yayılan ve etkisini gösteren salgın hastalıklara verilen genel addır. Pandemi, bir hastalığın, enfeksiyon etmeninin veya sağlıkla ilgili bir sorunun çeşitli ülkelerde veya bir kıtada yayılması, hatta tüm dünya gibi çok geniş bir alanda yayılım göstermesi anlamına gelir. Nüfusun önemli bir bölümünü etkilemektedir
Örneğin COVID-19, Türkiye’de ilk vakanın görüldüğü 11 Mart 2020 tarihinde Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) tarafından pandemi ilan edilmiştir.
ENDEMİ İLE PANDEMİ ARASINDAKİ FARK NEDİR? *
DSÖ, bir hastalığın yayılma hızına dayalı olarak pandemileri, salgınları ve endemileri tanımlar. Bu nedenle, bir salgın ile bir pandemi arasındaki fark, hastalığın şiddetinde değil, yayılma derecesindedir.
Bir pandemi, bölgesel salgınların aksine uluslararası sınırları aşar. Bu geniş coğrafi erişim, pandemilerin büyük ölçekli sosyal bozulmalara, ekonomik kayıplara ve genel zorluklara yol açmasına neden olan unsurdur.
intermountainhealthcare ise sıklıkla karıştırılan terimler için şu yorumları yapıyor:
Bir salgın ve bir pandemi arasındaki farkı bilmenin basit bir yolu, pandemideki “P” yi hatırlamaktır; bu, pandeminin pasaportu olduğu anlamına gelir. Pandemi, seyahat eden bir salgındır.
Peki, salgın ve endemik arasındaki fark nedir? Bir salgın aktif olarak yayılıyor; hastalığın yeni vakaları bekleneni önemli ölçüde aşıyor. Daha geniş anlamda kontrolden çıkan herhangi bir sorunu tanımlamak için kullanılıyor. Bir salgın genellikle bir bölgeye lokalize olur, ancak o bölgede enfekte olanların sayısı normalden önemli ölçüde fazladır. Örneğin, COVID-19 Çin’in Vuhan kenti ile sınırlıyken bir salgındı. Coğrafi yayılma onu bir pandemiye dönüştürdü. Endemikler ise belirli bir yerde sürekli bir varlıktır. Sıtma, Afrika’nın bazı bölgelerine özgüdür.
