Bütün dünyayı kasıp kavuran pandemi; yaşantımızı, alışkanlıklarımızı her yönüyle değiştirerek hepimiz için yeni bir dönemi başlattı. Bu süreçteki deneyimler ve insanların evlere kapanması ile birlikte, yaşadığımız alanları inceler olduk. Bu yaşadığımız pandemi sürecini biraz da mimari açıdan değerlendirelim.
Yaşam alanlarının kapalı ve açık mahalleri, bahçeler, teraslar, balkonlar pandemide en çok keyif veren, nefes alınan alanlar oldu. Açık havanın, temiz havanın, oksijenin ne kadar önemli olduğu bu mekânlarda hissedildi. Ev ve iş yaşam alanları, kapalı ve açık dediğimiz alanlardan oluşmaktadır. Kapalı mahallerdeki yapay havalandırmalarda, daha iyi hava filtreleme sistemlerine sahip olmanın önemi algılandı. Sosyal mesafe unsuruyla iş ve ev yaşamındaki alan yeterliliği, genişliği veya darlığı sorgulandı. Yaşam alanlarında temiz havayla, doğayla temas kurulabilecek, özgür olunabilecek açık alanlara sahip olmanın önemi bir kez daha hatırlandı. Birçok danışanım pandemi sonrası ev ve iş alanlarını yeniden tasarlamaya yöneldi, bir kısmı da yaşam alanı tercihlerini değiştirdi. Hümanist ve doğayla iç içe bir yaşam şeklinin insan doğasına uygun olduğunu savunan bir mimar olarak, biyofilik mimari tasarıma ve ekolojik sürdürülebilir mimariye önem vermemiz gerektiğini her zaman dile getiriyorum. Tabiatın güzelliklerini yaşam alanlarında var etmezsek, doğanın ve yeşilin olmadığı yerler insanları mutsuz eder ve bu, insanın doğasına da aykırıdır. Toplum; düzensiz yapılan şehir planlarında yer alan, yeşili ve bahçesi olmayan konutlarda, nefes alacak açık alanı olmayan rezidans yapılarda yaşam sürdürmekten mutsuzlaşıyor. Nefes almakta zorluk çekilen, ev ve iş alanlarının iyice küçültüldüğü sıkışık yapıların yerine bahçeli, geniş, ferah, doğayla iç içe, ekolojik ve sürdürülebilir şehir planları ve -imar mevzuatlarının bu yönde düzenlenmesi ile- nefes alan şehirler, nefes alan konut ve iş alanları düzenlenebilir. Sağlıklı mekânlar da, fiziki ve psikolojik açıdan sağlıklı insanların varlığına olanak sağlayacaktır.
Gelelim bir başka konuya. Mesleki izlenimlerimden yola çıkarak; ülkemizde, konutlarda yaşayan birçok sakin, evin metrekaresi artsın diye balkonlarını, teraslarını iç mekâna dahil ederek kapalı alanlarını büyütürler. Oysaki biz balkon ve terasları, evin ve yaşayanların özgürlük alanı olarak tasarlıyoruz. Bu alanlar rahatlayabileceğiniz, gevşeyebileceğiniz ve huzurun keyfini sürebileceğiniz özgür alanlarınızdır. Pandemi ile birlikte balkon ve teraslar, ait oldukları özgürlüğe kavuştu; işlevine özgü kullanım sağlanmaya başlandı. Baharın gelişini karşılayacağımız bugünlerde, belki de birçok okurumuz tam da bu alanları yenilemeyi düşünürken, bahçe, balkon ve teras düzenlemeleri hakkında biraz bilgi paylaşımı yapmak istiyorum.
Keyifli zaman dilimleri geçirdiğiniz, kendinizi yeniden şarj edebildiğiniz bahçe, balkon ve teraslarınız nasıl olmalı? Yaşam alanınızdaki açık hava mekânlarının gerçekten konforlu olması için; doğru bir projelendirme ve tasarımla malzeme seçiminden bitkilere, zemin kaplamadan aydınlatma elemanlarına kadar her ayrıntıyı düşünmek gerekiyor. Bu konular, dış mekân alanlarından en iyi şekilde yararlanmak, şık ve hoş bir mekân oluşturmak için önemlidir. Her şeyden önce, tasarım kriterlerinde etkili üç unsur vardır: Sahip olduğumuz alan, işlev, tarz.
Sahip olduğumuz alan, tasarım kriterlerimizi de belirliyor. Alanımız dar ise, her şeyi istediğimiz gibi yapmaya olanağımız yok; ama geniş ise, tasarım olarak daha özgür seçimler yapabiliyoruz. Dar balkon veya küçük teraslarda, alanı aşırı kalabalıklaştırmamak ve karışık tarzları bir arada kullanmamak önemlidir. Yaşam şeklinize uygun tek bir tarz seçimi ile işe başlayabilirsiniz. Dar ve küçük mekânlarda minimalist, çok yer kaplamayan mobilya seçimleri yerinde olur. Mobilya seçiminde doğal ve rahat bir his yakalanmalıdır. Zemin ve duvarlarda açık ve soft renkler tercih etmek, mekânı olduğundan daha geniş, ferah ve huzurlu tutacaktır. Hem dar hem de tavan yüksekliği iyi değilse, mekân algısını yükseltmek için, kullandığınız objelerde dikey hareketleri tercih etmelisiniz. Dikey aydınlatma elemanları ve mumlarla da ortamı aydınlatarak derinlik katabilirsiniz. Sevdiğiniz bitkilere ve çiçeklere yer vererek, tabiatın küçük bir kesitiyle balkon veya terasınıza huzuru ve canlılığı getirebilirsiniz. Dik, uzun saksılar, dikey duvar peyzajları açık hava mekânlarınızı keyifli yapacaktır.
Teras ve balkon düzenlerken zemin kaplamada malzeme seçimi önemlidir. Dış mekânda suya karşı dayanıklı malzemeler kullanılmalıdır. Aynı şekilde bahçe mobilya seçimlerinde, suya karşı dayanıklı teak, iroko gibi ahşaplardan üretilmiş mobilyalar daha uzun yıllar kullanılabilir.
Gelelim bahçe düzenlemelerine. Bahçe, evin fragmanı gibidir. Eve girmeden, ilk izlenimi bahçe tasarımıyla oluşturursunuz. Güzel tasarlanmış bahçeyle, evinizi daha estetik ve hoş göstermenin yanı sıra; ailenizle, arkadaşlarınızla keyifli vakit geçirmek, dinlenmek ve eğlenmek gibi sosyal aktiviteler için de şık ve konforlu bir alana sahip olursunuz. Bahçede; akıllıca konumlandırılmış yeme-içme, oturma ve dinlenme alanları, hobi köşeleri gibi birçok alan bir arada düzenlenebilir.
Bahçelerde, yürüme yolu ışıkları yön aksını belirlerken, loş odak ışıklar da tasarım etkisini vurgulamaya yardımcı olur. Odak noktaları belirleyip, buralarda hamak ve salıncak gibi bahçe mobilyalarıyla oluşturacağınız özel alanlar size huzur verecektir. Bir tarafta oluşturacağınız hobi bahçesi ile, dilediğiniz tadımlık sebzeleri bile yetiştirebilirsiniz.
Bahçede kullanacağınız mobilyada, yağmura ve güneş ışığına dayanıklı dış mekân kumaşlarını seçin. Teak ve iroko mobilyaların yanı sıra hasır mobilyalar, rahat ve zamansız bir görünüm sunar. Minder ve kırlent döşemelerini, değişiklik istediğiniz dönemlerde, mevsimsel bir renk konseptinde yenileyerek bahçenizin havasını bir anda değiştirebilirsiniz.
Ayrıca, bahçelerde oluşturduğumuz verandalar, pergola sistemleri, açılır-kapanır sistemler, yazın olduğu kadar kışın da buralarda zaman geçirmemize olanak sağlar. Bitişik nizam bir ev konumunuz varsa, evinizin sınırlarına dikeceğiniz bitkilerle mahremiyeti sağlayarak bir duvar görünümü de elde edebilirsiniz. Ayrıca yeşil duvar bitkilerinin akustik özelliği de vardır. Bahçeyi bahçe yapan ve yaşanabilir kılan, bitki ve ağaçlardır.
Biyofilik mimari ve tasarım, ekolojik ve sürdürülebilir mimari, ev ve iş yelerinde yeşil cennetler yaratarak nefes alan mekânlar tasarlamak 2022 trendleri arasında. İnsanın kendi doğasıyla yeniden bağlantı kurması, iş ve ev yaşam alanlarında bahçeli, teraslı, balkonlu mimari tasarımlara olan ilgi ve tercih, mimaride yeni bir dönemi başlatıyor.
