Bebeğiniz, onu hissedebileceğiniz kadar büyümeden önce vücudunuzda bazı değişim sinyalleri ortaya çıkar. Gebelikte döneminde görülen mide bulantıları kadının yaşam kalitesini düşüren gebeliğin önemli sorunlarından biri. Peki hamilelikte mide bulantısı ne zaman başlar? Neden olur? Hamilelikte mide bulantısı nasıl geçer? Hamilelikte mide bulantısı ilaçları doktora sormadan kullanılması halinde nelere yol açabilir? Acıbadem Bakırköy Hastanesi Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Dr. Semavi Ulusoy hamilelikte mide bulantısı hakkında bilgiler verdi.
Mide bulantısı için sebepleri çok net ve kesin olmamakla birlikte:
Özellikle insan koryonik gonadotropin (HCG), progesteron ve östrojen hormonlarına bağlı olarak gebeliğin tetiklediği fiziksel, hormonal ve kimyasal değişiklikler meydana gelmektedir. Erken gebelikte sık görülen kan basıncında dalgalanmalara ve tansiyon düşüklüğüne neden olup halsizlik ile bulantıya sebep olabilmektedir. Gebelik hormonlarının tetiklediği karbonhidrat metabolizması değişiklikleri de düşük kan şekeri ataklarına sebep olmakta ve bulantının ortaya çıkmasına yol açabilmektedir. Diyette B6 vitamini eksikliğinin başka bir olası neden olduğu düşünülmektedir.
Hamilelikte mide bulantısı görülmesi için risk faktörleri nelerdir? *
Hamileliğin ilk 12 haftasındaki hormonal değişikliklerin mide bulantısının başlıca nedenlerinden biri olduğu düşünülmektedir.
Ancak aşağıdaki durumların varlığı mide bulantısı görülme ihtimalini arttırmaktadır:
- Küçük yaşta gebelik
- İlk gebelik
- Çoğul gebelik (ikiz veya daha fazla)
- Önceki hamilelikte şiddetli hastalık ve kusma geçirilmiş ise
- Gebelik olmadan da araç tutması gibi şikayetlerin varlığı halinde
- Migrene bağlı baş ağrısı geçmişi varsa
- Ailede (anne, abla, kardeş) şiddetli bulantı kusma hikayesi varsa
- Östrojen içeren doğum kontrol hapları kullanırken de mide bulantısı oluyor ise
- Obezite (Vücut Kitle İndeksi (VKİ) 30 veya daha fazla ise
- Yoğun stres – sürpriz gebelik
Mide bulantısının belirtileri nelerdir? *
Sabah bulantısı olarak adlandırılsa da, mide bulantısı (kusmalı veya kusmasız) günün herhangi bir saatinde ortaya çıkabilmektedir. Her 10 kadından 8-9’u hamileliklerinin bir döneminde sabah bulantısı belirtileri yaşar. Çoğu kadın için semptomlar hafiftir ve diyetlerinde sadece birkaç küçük değişiklikle hayatlarına normal bir şekilde devam edebilirler. Ancak bazı kadınlar için sabah bulantısı, günlük aktiviteleri ve yaşam kalitesi üzerinde önemli, olumsuz bir etkiye sahiptir. Sabah bulantısının belirtileri kişiden kişiye, hatta aynı anne adayının farklı gebeliklerinde farklılık gösterebilmektedir. Şu şekilde özetlenebilir:
- Bulantı, kusma ile veya kusma olmadan
- Belirli kokulara ve yiyeceklere karşı hassasiyet
- Kuru öğürme
- Mide içeriğinin yemek borusuna geri kaçması olarak adlandırılan reflü ve boğazda yanma
- Şiddetli vakalarda, sürekli kusma ve sıvı alımındaki kısıtlanmaya bağlı aşırı halsizlik, çarpıntı, baş dönmesi, tansiyon düşüklüğü vs.
Hamilelikte mide bulantısı ne zaman başlar? Ne zaman biter? Doğuma kadar sürer mi? *
Hamilelikte bulantı ve kusma olarak da adlandırılan sabah bulantısı yaygın bir durumdur. Gebeliklerin yaklaşık %70’inde görülür ve genellikle hamileliğin 6. haftasında başlar ve haftalar veya aylarca sürer. Mide bulantısı genellikle hamileliğin ilk 3 ila 4 ayından sonra iyileşmeye başlar. Bununla birlikte, bazı kadınlar mide bulantısını daha uzun süre yaşamaya devam eder. Yaklaşık 10 anne adayından 1’i, hamileliğinin 20. haftasından sonra kendini hasta hissetmeye devam edecektir.
Sabah bulantısı bebeği etkiler mi? *
Sabah bulantısı genellikle doğmamış bebek için herhangi bir soruna neden olmaz. Bununla birlikte, şiddetli ve devam eden kusma annenin genel durumunu ciddi olarak etkileyebileceğinden, şiddetli bulantı kusma varlığında hastaneye başvurmanız önemlidir.
Günlük vitamin, mineral ve besin ihtiyacınızı karşılamaya devam etmek için çeşitli yiyecekler yemeye çalışın.
Hamilelikte mide bulantısı nasıl yönetilir? *
Gebeliğin tetiklediği mide bulantısı, genellikle diyetinizde değişiklikler yaparak ve bol bol dinlenerek yönetilebilir. Aile ve yakın çevrenin desteği de mide bulantısının yönetimini kolaylaştırabilir.
Beslenme ve yaşam alışkanlıklarında yapılacak değişiklikler:
- Bol bol dinlenin.
- Odaları iyi havalandırın, vantilatörü açın veya biraz temiz hava almak için zaman zaman dışarı çıkın.
- Sabah uyandığınızda; hemen yataktan kalkmayın, ayaklarınızı yere sarkıtarak 5-10 dakika oturun ve kuru bir bisküvi veya kraker yemeyi deneyin. Kendinizi iyi hissettiğinizde ayağa kalkın.
- Limon, portakal veya nane gibi taze kokulu, hoş kokuları koklayın.
- Günde 3 büyük öğün yerine 5 veya 6 küçük öğün yiyin. Eksik öğünler mide bulantısını daha da kötüleştirebilir.
- Sıvı almaya çalışırken birden çok miktarda sıvı almak yerine, öğün aralarında sık sık küçük miktarlarda sıvı almayı deneyin.
- Kuru tuzlu atıştırmalıklar – çubuk kraker, beyaz leblebi gibi – midenizin boş kalmasını veya boş durmasını önleyecektir.
- Yağlı, baharatlı ve kızarmış yiyeceklerin tüketimini olabildiğince azaltın.
- Tadı, kokusu veya görünümü rahatsızlık veren yiyeceklerden kaçının.
- Muz, pirinç, kuru tost, sade fırında patates, yumurta, beyaz peyniri veya elma püresi gibi hafif yiyecekler yiyin.
- Yoğurt, elma dilimleri veya kereviz, peynir, süt veya fındık üzerine fıstık ezmesi gibi öğünler arasında sağlıklı atıştırmalıklar yiyin.
- Bazen kırılmış buz, buz blokları denemek ve hatta üzüm veya portakal dilimleri gibi donmuş meyveleri emmek yardımcı olabilir.
- Gece yatmadan önce sağlıklı bir atıştırmalık yiyin. Buna meyveler (taze, konserve, kurutulmuş), sert peynirli krakerler veya yoğurt dahildir.
- Mümkünse, yemek pişirmek için başkalarından yardım isteyin veya günün kendinizi daha iyi hissettiğiniz zamanlarında yemeğinizi hazırlayın. (Yiyecekler ısıtıldığında daha güçlü bir kokuya sahiptir, bu da mide bulantısını daha da kötüleştirebilir.)
- Yemekten hemen sonra dişlerinizi fırçalamaktan kaçının çünkü bu mide bulantısına neden olabilir.
- Kusma sonrası mide asitleri diş minesini yumuşatabilir. Kusmadan hemen sonra dişleri temizlemek için diş fırçası kullanmamak en iyisidir, çünkü bu dişlere zarar verebilir. Ağzınızı temizlemek için bir bardak su için.
- Kokulardan, yanıp sönen ışıklardan, sizi rahatsız eden ve mide bulantınızı tetikleyen diğer durumlardan kaçının.
- Zencefil tabletleri, kuru zencefilli gazoz, nane çayı veya zencefil çayı deneyin.
- Tablet olarak alınıyorsa, günlük 1 gr zencefil tüketmek güvenli bulunmuştur.
- Taze zencefil olarak tüketilecekse: 3 veya 4 dilim taze zencefili sıcak suda 5 dakika bekletip tüketebilirsiniz
- Toz halinde ise, 1 çay kaşığı kadar sıcak suya katarak tüketebilirsiniz.
- B6 vitamini içeren tabletler kullanabilirsiniz. Günde 25 ila 50 mg tüketim güvenli bulunmuştur.
- Papatya çayını günde 2 defa tüketebilirsiniz.
- Nane – ıhlamur – limon çayı, günde 2-3 defa tüketebilirsiniz.
- Folik asit gibi vitaminlerinizi bir atıştırmalıkla alın. Kullanmakta olduğunuz vitamin demir içeriyorsa, yatmadan önce almayı deneyin. Diğer vitamin seçenekleri hakkında doktorunuzla konuşun.
- Sigara kullanılması ve yanınızda içilmesi mide bulantınızı kesinlikle arttıracaktır. Yanınızda içilmemesini sağlayın, aynı evde yaşayan bireylerin içip de eve gelmemesini özellikle talep edin.
Vücut sıvınızı korumak çok önemlidir ! *
Kusuyorsanız, susuz kalmamanız çok önemlidir. Bir seferde çok miktarda içmeye çalışmaktan çok küçük içecekler almak daha kolay olabilir. Su, meyve suyu, limonata ve berrak çorbalar gibi çeşitli sıvıları deneyin. Oral rehidrasyon solüsyonu içme konusunda doktorunuz ile konuşmak isteyebilirsiniz. Bu solüsyonlar, çok fazla kustuğunuzda vücudunuzun kaybettiği sıvının yanı sıra önemli elektrolitlerin yerine konulmasına yardımcı olur.
Diğer seçenekler
- Araç tutması gibi rahatsızlıkları önlemek için takılan akupresür bilekliklerinin faydalı olduğunu bildiren yayınlar da vardır, ancak etkisi sınırlıdır. Bu bantlar bilekte belirli noktalara baskı uygular.
- Akupunktur: Bu tedavi yönteminde cilde ince iğneler batırılır.
Mide bulantısı hakkında doktorumu ne zaman görmeliyim? *
- Sıvı alamıyorsanız veya kendinizi zayıf ve çok halsiz hissediyorsanız, baş dönmesi sorunu yaşıyorsanız, susuz kalmış olabilirsiniz ve acilen tıbbi yardım almalısınız.
- Mide bulantınız sizi endişelendiriyorsa, doktorunuzla konuşun.
- Şiddetli sabah bulantısını kontrol etmek için reçeteli ilaçlar kullanabilirsiniz. Bu ilaçlar ağızdan kullanılabildiği gibi, makattan fitil veya kalçadan iğne olarak da uygulanabilmektedir.
- Ayaktan ilaç kullanımının yeterli olmadığı hallerde, damardan sıvı desteği vermek gerekli olabiliyor.
- Bu önlemlerin de yeterli olmaması durumunda doktorunuz, gerekli tetkikler sonrası hastaneye yatışı gerekli görebilir, Hastaneye yattıktan sonra ağızdan beslenme kesilip, tedavi olarak damardan sıvı desteği verilmesi gerekli olabilmektedir.
Hamilelikte mide bulantısı ilaçları doktora sormadan kullanılması halinde nelere yol açabilir? *
Gebelikte ortaya çıkan mide bulantısı sebebiyle kullanılacak ilaçlar, belirli bir algoritma ile kullanılır. Rastgele, kontrolsüz ilaç kullanımı gebelikte asla istenmeyen bir durumdur.
Örneğin,
- Zencefil’in yüksek dozlarda kullanımı düşüklere sebep olabileceği bildirilmektedir.
- Yüksek dozda B6 vitamini kullanımı nöropati olarak adlandırdığımız sinir hastalıklarına sebep olabilmektedir.
- Yüksek miktarda maydanoz tüketilmesi mide bulantısını çok iyi baskılarken, yüksek bitkisel östrojen içeriği sebebiyle kanama ve düşüklere sebep olabilmektedir.
- Adaçayı, reyhan çayı, keten tohumu gibi besinlerin tüketimi de yüksek bitkisel östrojen içeriği sebebiyle yine düşüklere sebep olabilmektedir.
Bu sebeple, mide bulantınızı tedavi etmek için doktorunuzla konuşmadan herhangi bir ilaç veya besin takviyesi almamanız önemlidir.
İLGİLİ İÇERİKLER
- Hamileliğin en önemli 8 belirtisi! Hamilelik belirtileri ilk hafta nasıl anlaşılır?
- Doğum çantasında neler olmalı? İşte doğum çantası listesi
- Hamilelikte rahim, genital bölge, vajina ağrısı neden olur?
- Hamilelikte ay ay yapılacak tarama testleri ve tahliller
- Anne karnında down sendromu belirtileri neler? Ne zaman, nasıl anlaşılır?
- Fetal DNA nedir? Genetik hastalıklara anne karnında teşhis!
- Gebelikte tek taraflı beslenme nedir? Hamilelikte nasıl beslenilmeli?
- Hamilelikte yenilmemesi gereken meyveler nelerdir?
- Hamilelikte hangi balıklar yenebilir?
- Hamilelikte kahverengi akıntı neden olur? Ne kadar sürer?
- Hamilelikte saç boyatılır mı? Tehlikesi var mı?
- Hamileliğin en önemli 8 belirtisi… Hamilelik belirtileri en erken ne zaman başlar?
- Hamilelikte risk yaratan durumlar nelerdir? 12 önemli neden
