Camus için hayat anlamsızdır. Ancak bu, yaşamaya değer olmadığı anlamına gelmez.
Hayatın anlamı nedir? Herhangi bir nedenle ya da amaç için mi hayattayız? Neden varız? Bunlar, insanoğlunun en başından beri kendisine sorduğu ve felsefe, bilim ve din aracılığıyla yanıtlamaya çalıştığı sorulardır.
Gerçek şu ki, bu sorulara kesin bir cevabımız yok. Örneğin bazıları tanrılara inanarak hayatlarına anlam katarlar; diğerleri bilimde bir anlam bulur; diğerleri ise varlığımız için anlayışımızı aşan herhangi bir açıklama olduğunu inkar ediyor.
Bu bağlamda, tarihin en etkili çağdaş filozoflarından biri olan Albert Camus, hayatın bir anlamı olmadığını savundu. Ama onun için bu, hayatın yaşamaya değer olmadığı anlamına gelmez. Aksine, varlığımızın efendisi ve yapıcısı olmamızı sağlayan şey anlam eksikliğidir. Hadi daha yakından bakalım.
Albert Camus’nün saçmalığı
Albert Camus, 1913 yılında Mondowi’de (Fransız Cezayir) doğdu. Jean-Paul Sartre ile birlikte, 20. yüzyıl Fransız edebiyatının en önemli isimlerinden biri olarak kabul edilir.
1957’de 44 yaşındayken Nobel Edebiyat Ödülü’nü kazandı ve onu bu ödüle layık görülen en genç ikinci kişi yaptı.
Bu büyük düşünüre göre, insanın hayatın anlamını bulmaya çalışması boşunadır, çünkü hiçbir anlamı yoktur.
Başka bir deyişle yaşam, atalet, alışkanlık ya da geleneklerden dolayı her gün tekrarladığımız yararsız, boş ve anlamsız olaylar silsilesi olarak özetlenebilecek önemsiz bir deneyimdir. Ancak insanoğlu her zaman herhangi bir olayın veya fikrin arkasında bir sebep aramıştır.
Sırf oluyor diye bir şeylerin olmasına tahammül edemeyiz. Her şeyin onu haklı çıkaran bir nedeni veya nedeni olmalıdır.
Ancak Camus’nün felsefesine göre bu çözüm mümkün değildir ve orijinal bir nedenin yokluğu kaçınılmaz anlamsızlık ya da aynı anlama gelen saçmalık üretir.
İnsan zihni, gerekçelendirme eksikliğini kabul etmez ve sonuç olarak saçmalık ortaya çıkar.
Başka bir deyişle, önemsiz bir şeyi bizi aşan bir esere dönüştürmeye çalıştığımızda insan saçmalıyor. Ancak insanı özgürce yaşamaya sevk eden tam da absürdün kabulüdür.
Saçma, insanın çekiciliği ile dünyanın mantıksız sessizliği arasındaki çatışmadan doğar. Unutulmaması gereken bu. Tutunmamız gereken şey budur, çünkü bir yaşamın tüm sonucu ondan doğabilir. -Albert Camus, Sisifos Efsanesi’nde, 1942
Hayatın anlamının yokluğuyla yüzleşmenin yolları
Camus’ye göre hayatın saçmalığıyla yüzleşmenin üç yolu vardır ve sadece sonuncusu doğru olandır:
- Birincisi saçmalığa teslim olmak, kendi hayatına son vermeyi seçmek. Bu durumda, kişi hayatının daha yüksek bir anlamı olmadığını anlar ve hızlandırılmış bir sonuca varır: “hayat yaşamaya değmez.” Bu, hayatın bizi aştığını, onu açıklayamayacağımızı kabul etmek anlamına gelir.
- İkincisi, hayatın anlamı hakkında bize yanlış cevaplar veren bir inanca teslim olmak, saçmalığı inkar etmektir. Bu durumda tanrılar ve dogmalar belirsizliğe verilen en yaygın yanıtlar olarak ortaya çıkar.
- Ve üçüncü seçenek – ki Camus için doğru yol budur – saçma olanı kabul etmek ve ona isyan etmek olacaktır. Bu, hayatın anlamsızlığının, onun değerli olmadığı anlamına gelmediğini anlamak anlamına gelir. Aksine, açıklama arayışından vazgeçip bağımsızlık, özgürlük ve kendi kaderini tayin hakkıyla yaşamakla ilgilidir.
Saçmalıktan üç sonuç elde ettim: isyanım, özgürlüğüm ve tutkum. Sadece vicdani bir oyunla, ölüme davet olan şeyi bir yaşam kuralına dönüştürüyorum. -Sisifos Efsanesi’nde Albert Camus
Bu makaleyi de okumaktan keyif alacağınızı düşünüyoruz: Felsefe ve Psikoloji Arasındaki Benzerlikler ve Farklılıklar
Anlam bulmak varoluşun kendisidir
Albert Camus ayrıca şunları yazar:
Hala bu dünyanın daha yüksek bir anlamı olmadığına inanıyorum. Ama aynı zamanda bu dünyada bir şeyin anlamı olduğunu ve bir şeyin insan olduğunu da biliyorum, çünkü anlam talep eden tek varlık o.
-Bir Alman Arkadaşa Mektuplar (1944)
Fransız filozof bu cümlesiyle insanın varoluşunun anlamının varoluşun kendisi olduğunu açıkça ortaya koymaktadır. İnsanın yaşamın bir açıklamasını arama iddiası, türe Camus için evrensel bir aklın kalesi olan eşsiz bir değer verir.
Bu makaleyi beğendiniz mi? Ayrıca şunu da okumak isteyebilirsiniz: Felsefede Estetik Nedir ve Neyi İnceler?
Hayatımızın sahipleri
Camus’nün absürdizmi, “yaşamın anlamı nedir” ya da “neden varız” gibi sorulara cevap verme görevini felsefeden alır. Yazarın da belirttiği gibi, hayat hiçbir anlamı olmayan bir saçmalıktır ve evren, insanın varoluşsal şüphelerine kayıtsızdır.
Ancak, bu olumsuz bir şey olmak zorunda değildir. Böyle bir özgürlük ve kendi kaderini tayin hakkıyla yaşamamıza izin veren tam olarak anlam eksikliğidir.
Başka bir deyişle, kişisel amaç ve hedefler önererek bireysel varlığımızın anlamını belirleyen biziz. Kısacası, kendi hayatımızın efendisi biziz.
