“Phubbing”, bir kişinin cep telefonuna odaklanarak başka bir kişiyi görmezden gelme veya küçümseme alışkanlığına verilen isimdir. Maalesef, bu durum beraberindeki kişinin kendini önemsiz, bir kenara atılmış ve sinirli hissetmesine neden olabilir. Phubbing, bir kişinin arkadaşlıkları, romantik ilişkileri ve hatta zihinsel sağlığı üzerinde büyük etkilere sahip olabilir. Bu davranışı kendinizde tanımanız önemlidir, böylece bununla başa çıkmak için çalışabilirsiniz.
Phubbing nedir?
“Phubbing”, başka bir kişiyi kasıtlı olarak veya kasıtsız olarak “telefonla görmezden gelme” eylemini tanımlar. Terim, McCann reklam ajansı tarafından 2012 yılında ilk kez kullanıldı, ancak artan cep telefonu kullanımıyla birlikte popülerlik kazandı. Phubbing, platonik, romantik veya ailevi her türlü ilişkide ortaya çıkabilir.
Phubbing’in etkileri
Phubbing, bir kişinin hayatının birçok farklı yönünü olumsuz yönde etkileyebilir, özellikle de diğer insanlarla ilişkilerini. Örneğin, son kez arkadaşlarınızla dışarıda olduğunuz zamanı düşünün. Birisi önemli bir hikayeyi anlatırken konunun ortasında telefonunu çıkardı mı? Bu davranış sizi nasıl hissettirdi?
“Phubber” tamamen bu alışkanlığının farkında olmayabilir, ancak davranışlarının etkileri yine de zararlı olabilir. Phubbing, ilişkilerde gerilime neden olabilirken, aynı zamanda “phubbed” olan kişi için artan stres, düşük özsaygı ve yalnızlık hissiyle sonuçlanabilir.
Phubbing ve ilişkiler
Phubbing’in meydana geldiği ilişki türü, bu davranışın kalıcı etkilerini belirlemede muhtemelen önemli bir rol oynayacaktır. Örneğin, partnere bir randevuda phubbing uygulamak, aile yemeğinde kardeşe aynı şeyi yapmaktan daha fazla saldırgan olarak görülebilir. Arkadaşlar birbirine sürekli bu davranışı uyguluyorsa; bu, arkadaşlığa ilgi duymadıklarını veya aslında sahte bir arkadaş olduklarının bir işareti olabilir. Ayrıca, ilişkide bir partnerin tartışma sırasında telefonunu kullanarak diğerini sessizleştirmesi de nadir değildir.
Phubbing’in ilişkilere etkileri şunları içerebilir:
• “Phubbed” kişinin dışlanmış hissetmesi: Bir kişi, bir konuşma sırasında arkadaşının sürekli olarak telefonuna güldüğüne veya kıkırdadığına şahit olursa dışlanmış hissetmeye başlayabilir. Bu durum, phubber’ın konuşmalarına önem vermediği izlenimini verir.
• Frustrasyona neden olur: Birisi sürekli olarak telefonlarıyla meşgul olduğu için konuşmaya başlayıp durdurmak zorunda kalmak sinir bozucu ve frustrasyona neden olur. Bu, iki kişi arasında bir ayrılık yaratabilir.
• Düşmanlığa yol açabilir: Birisi, phubber ile konuşurken veya takılırken sürekli olarak görmezden gelindiğini hissederse, bu phubber’e karşı düşmanlık hissi oluşmasına neden olabilir.
• İlişki memnuniyetini azaltır: Bir kişi, bir phubber tarafından ihmal edildiğinde; bu, arkadaşça veya romantik olsun, ilişki hakkındaki memnuniyet düzeyini etkileyebilir.
• Başkalarıyla bağ kurma yeteneğini etkiler:
Birbirleriyle etkileşimde bulunurken göz teması önemlidir. Çünkü bu, kişilerin birbirleriyle karşılıklı bir bağ kurmasını sağlar. Phubbing, bu bağın kurulmasına ilgi duymadığını ima ederek bunu bozar.
Phubbing ve zihinsel sağlık
Sürekli phubbing, bir kişinin ilişkisinde geçersiz hissetmesine neden olarak zihinsel sağlığını olumsuz etkileyebilir. Bir phubber’ın yanında olmak bir kişinin özsaygısını düşürebilir ve bu da artan stres ve kaygıya katkıda bulunabilir. Mağdurlar, phubber’ın davranışını telafi etmek için kendi telefonlarına yönelebilirler. Bu nedenle, phubbing’e maruz kalmak, dikkatsizlik ve kaçınma döngüsünü istemeden pekiştirebilir.
Phubbing’in bir kişinin zihinsel sağlığı üzerindeki etkileri:
• Yalnızlık hissinin artması: Sürekli phubbing, bir kişinin ilişkilerinde değer görmediğini düşündüğü için yalnızlık hissini artırabilir.
• Stres düzeyinin artması: Bir başka kişinin dikkatini kazanmak için sürekli olarak mücadele etmek kortizol seviyelerini artırabilir, böylece stres seviyeleri yükselir.
• Düşük özsaygı: Phubbing’in kurbanı olmak, bir kişinin kendine olan saygısını azaltabilir, çünkü kişi kendisine ilgi duyulmayan biri olduğunu hissetmeye başlar.
Bir “phubber” olup olmadığınızı nasıl anlarsınız?
Bazıları kendinde phubbing davranışlarını hemen fark edebilir; bazıları ise inkar edebilir veya tamamen farkında olmayabilir. Eğer konuşmalar sırasında sık sık telefonunuza yöneliyorsanız, bir phubber olabilirsiniz.
İşte bir phubber olduğunuzun işaretleri:
• Bir arkadaşınızla akşam yemeğine oturduktan hemen sonra sosyal medyada geziniyorsunuz.
• Başka biri konuşurken sürekli olarak telefonunuzu kontrol etmeyi düşünüyorsunuz.
• Sosyal ortamlarda sürekli olarak telefonunuzu çıkarıyorsunuz.
• Telefonunuzu kontrol etmeden bir konuşmayı tamamlayamıyorsunuz.
• Başkalarıyla birlikteyken, her çalan telefonu açıyorsunuz.
• Sosyal etkinliklerde sürekli olarak yemek veya içecek fotoğrafları paylaşıyorsunuz (Tüm etkinlik zamanını buna ayırıyorsunuz).
İlişkilerde kendi phubbing davranışınızı nasıl durdurabilirsiniz?
Phubbing davranışınızı anlamak değişim sürecinin ilk adımıdır. Bu alışkanlık her zaman sizin suçunuz değildir çünkü sürekli olarak teknolojiyle çevriliyiz ve bazen ondan kaçmak imkansız gibi gelebilir. Yine de hayatınızı etkilemesini engellemek önemlidir.
İlişkilerinizde phubbing’i durdurmanın bazı yolları:
• Sosyal medyaya ara vermek: Phubbing davranışlarınızı engellemek istiyorsanız, sosyal medyaya ara vermek faydalı olabilir. Bu, dikkatinizi sürekli telefona vermekten ilişkilerinizi sürdürmeye yönlendirebilir. Bununla birlikte, sosyal medyayı tamamen silmeniz gerekmez; günlük veya haftalık aralıklarla mola vermek iyi bir başlangıç noktası olabilir.
• Telefonunuzu geride bırakın: Sosyal etkinlikler sırasında telefonunuzu ulaşılabilir olmayacak şekilde bırakmayı seçmek faydalı olabilir. Adaletli olması için, eşinizden de aynısını talep edebilirsiniz. Aile, çocuklar veya işverenler tarafından ulaşılamaz olma konusunda endişe varsa, telefonunuzu bir çantaya ve cebinize koyabilirsiniz.
• Telefonunuzu ters çevirin: Bazen telefonunuzu masadayken sadece ters çevirmek, phubbing yapmaktan vazgeçmenize yardımcı olabilir. Bu, telefonunuza bakma dürtünüzü azaltabilir; konuşmaya ilgi duyduğunuzu gösterir.
• Kullanımınızı takip edin: Günlük veya haftalık telefon kullanımınızı takip etmenizi sağlayan birçok uygulama bulunuyor. Böylece, gerçekte ne kadar süreyle telefonunuzda olduğunuz hakkında veri destekli bir rapora sahip olursunuz, bu da bazı insanlar için göz açıcı olabilir. Dolayısıyla, telefon kullanımınızı azaltmak için gerekli adımları atabilir ve daha mevcut olmaya çalışabilirsiniz.
• Aramalarınızı süzün: Telefonunuz çalıyorsa, hemen açmak zorunda değilsiniz. Sadece acil dikkatinizi gerektiren bir çağrıyı cevaplayarak birini phubbing yapmaktan kaçınabilirsiniz. Aramayı açmanız gerekiyorsa, bunu yapmadan önce karşınızdakine haber verin.
Bir ilişkide phubbing ile başa çıkma yolları
Phubbing’e maruz kalmak son derece sinir bozucu olabilir. Eğer nadiren phubbing mağduru oluyorsanız, bir arkadaş veya partnerde bunu göz ardı etmek daha kolay olabilir – herkes zaman zaman phubber olabilir. Ancak, ilişkilerinizde bu sık sık yaşanan bir durum haline geliyorsa, bununla başa çıkmanın yolları vardır.
İşte ilişkilerinizde phubbing ile başa çıkmanın bazı yolları:
• Davranışı ortaya çıkarın: İlişkinizin doğasına bağlı olarak, phubbing konusunda doğrudan olmak faydalı olabilir. Bazen insanlar istemeden phubbing yapıyor olabilir ve davranışlarına dikkat çekildiğinde yönlendirilmeye açık olabilirler. Birinin phubbing davranışını ortaya çıkarırken bunu nazikçe yapmak önemlidir. “Dikkatini dağılmış gibi görünüyorsun” diyerek nazik bir şekilde bunu belirtmeye başlayın.
• Anlayışlı olun:
İlişkilerde phubbing ile uğraşırken anlayışlı ve empatik olmaya çalışın. Bir phubber genellikle kaba olmak için böyle davranmaz ve duygularınızı duymaya açık olacaktır. Eğer biriyle çıkıyorsanız veya sosyal anksiyete bozukluğu olan biriyle birlikteyseniz, grup ortamında sık sık phubbing yapabilirler. Bu durumda, üzülmek yerine onların yerine kendinizi koyun. Ardından, ikiniz yalnızken bu davranışları tartışabilirsiniz.
• Telefonsuz bölgeler belirleyin: Sosyal medyanın aşırı kullanımı, özellikle tartışmalara katkıda bulunuyor veya birlikte geçirilen kaliteli zamanı etkiliyorsa, ilişkilere olumsuz yönde etki edebilir. Akşam yemeği masası veya yatak odası gibi “telefonsuz bölgeler” belirlemek, ilişkinizin önemini vurgulamaya yardımcı olabilir.
• Konuşmayı bırakın ve bekleyin: Bir konuşmanın ortasında iken eşiniz telefonuna dikkatlice bakıyorsa, sadece konuşmayı bırakın. Bu, dikkatlerini size yeniden yönlendirebilir ve sonra onlara davranışlarını hatırlatabilirsiniz.
• Phubbing çok kötü bir hale gelirse, odadan çıkın: Açıkça görmezden geliniyor veya bir kişinin dikkatini kendinize çevirmeye çalıştıktan sonra, bazen kendinizi durumdan uzaklaştırmak en iyisidir. Bu şekilde kendinizi uzaklaştırır, durumu yeniden ele alabilir ve sakin bir şekilde phubber’in davranışını azaltmak için konuşabilirsiniz.
Terapinin yardımcı olabileceği durumlar
Sosyal medya ve mental sağlık arasında yakın bir ilişki olduğundan, çevrimiçi platformları kullanırken nasıl hissettiğinize ve telefon kullanımınızı ne kadar artırdığına dikkat etmek faydalı olabilir. Eğer siz veya sevdiğiniz biri telefonu bırakamıyormuş gibi görünüyorsa, bu telefon veya sosyal medya bağımlılığı için terapiye ihtiyaç duyduğunuzun bir işareti olabilir.
Eğer terapi düşünüyorsanız, size birçok seçenek sunulmaktadır. Yoğun bir programınız varsa veya mental sağlık kaynaklarından yoksun olduğunuz bir bölgede yaşıyorsanız, çevrimiçi terapi seçenekleri özellikle faydalı olabilir. Ayrıca, çift veya evlilik danışmanlığı, iletişim becerilerinizi geliştirmenize ve iyileştirmenize yardımcı olabilir.
Araştırmalara göre, phubbing uygun şekilde ele alınmazsa; özellikle eğer bu davranış değişikliği için açık olmayan biriyle ilgiliyse, öfke ve hayal kırıklığı hissi yaratabilir. Sorunu ele almak için adımlar atmak önemlidir, ancak diğer kişinin geri bildirime açık olması ve davranışını değiştirmeye istekli olması gerekir. Phubbing davranışları sergileyen birini geçiştirmek, görmezden gelmek veya taş duvar gibi davranmak için bir yol olarak kullanmak asla kabul edilebilir değildir. Bu durum romantik bir ilişkide sık sık oluyorsa, partnerinizi terapiye gitmeye teşvik etmek veya birlikte seanslara katılmak davranışla mücadele etmek için önemlidir.
